Ne Aradım ? Ne Buldum?

Her alanda olduğu gibi günümüz eğitiminde de yapay zekâ (AI), öğrencilerin öğrenmesini iyileştirmek için; kişiselleştirilmiş öğrenme, gerçek zamanlı geri bildirim ve veri analizi gibi çeşitli şekillerde eğitimde kullanılabilir. Proje kapsamında öncelikli hedeflenen kitle okuma yazmaya yeni başlamış olan, sözcükleri ve harfleri öğrenmeye meraklı ilkokul sınıf düzeyi öğrencilerine yapay zekâ uygulamalarıyla kişiselleştirilmiş öğrenme deneyimleri sunarak okuma yazma ve kendini geliştirme sürecini kolaylaştırmaktır. Yapay zekâ destekli uygulamalar ile amaçlanan, öğrencilerin ilerlemesine katkı sağlayarak öğrenme sürecini geliştirmek ve öğrenmeyi daha ilgi çekici hale getirip okuma yazma ve metin çalışmalarında kullanılan yöntemlerden biri haline getirmektir. Yapay zekânın öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarına ve eksik kelime dağarcığına göre kişiselleştirilmiş bir öğrenme deneyimi sunması, öğrencilerin yeteneklerini, zayıf ve eksik kelime kapasitelerinin yapay zekâ algoritmalarıyla analiz edilmesi, onlara uygun öğrenme materyalleri ve yöntemleri sunulabilmesi amaçlanmıştır. Böylelikle her öğrencinin kendi hızına ve ihtiyaçlarına göre ilerlemesi amaçlanmıştır. Yapay zekâ uygulamalarının aynı zamanda öğrenci takip ve değerlendirme süreçlerinde de büyük bir fayda sağlanması hedeflenen amaçlar arasındadır.

Yapay zekâ hızla gelişen ve birçok alanda kullanılan güçlü bir teknolojidir. Eğitimde yenilikçi fikirler ve yaklaşımlar gibi farklı alanlarda da etkilerini görüyoruz. Bu süreç; öğrenme, problem çözme, karar verme ve dil işleme gibi becerileri de içerir. İncelenen kaynaklardan Müslim Alanoğlu ve Songül Karabatak’ın EĞİTİM ARAŞTIRMALARI-2020 Educational Research-2020 araştırma kitabında eğitimde yapay zekayı diğer eğitim teknolojilerinden ayıran ve onu özel yapan unsurlar hem öğretmen hem de okul yönetimi açısından yapay zeka detaylı bir biçimde ele alınmıştır. Yapay zekâyı diğer eğitim teknolojilerinden ayıran ve onu özel yapan unsurlar ise şu şekilde sıralanmıştır.

Öğretmenler açısından yapay zekânın avantajlarını ise şu şekilde ifade etmişlerdir; Yapay zekâ, daha iyi etkileşim imkânı sağlar; sanal gerçeklik ve oyunlaştırma gibi modern teknolojiler, öğrencileri eğitim sürecine aktif bir şekilde dâhil ederek daha etkileşimli hale getirmektedir. (Kuprenko, 2020). Ayrıca bazı yapay zekâ teknolojileri öğretimin nasıl yapılacağını oyunlaştırılarak öğrettiğinden öğretmenlerin daha etkili sınıf yönetmelerini sağlayabilmektedir (İşler ve Kılıç, 2021). Yapay zekâ destekli algoritmalar, öğrencilerin bilgilerini ve ilgi alanlarını analiz ederek öğretmenlere daha kişiselleştirilmiş öneriler ve eğitim programları sağlayabilir. (Kuprenko, 2020). Yapay zekâ kullanarak öğretmenler sınıftaki öğrencileri analiz edebilir ve hangi öğrencinin daha yavaş öğrendiğini anlayabilir, öğrencinin zayıflıkları varsa veya bazı konuları anlamada başarısız ise, yapay zekâ bunu öğretmene gösterebilir ve öğretmen öğrenmeyi desteklemek için uygun çözümler sunabilir (Fahimirad ve Kotamjani, 2018). Yapay zekâ otomatik müfredat oluşturarak öğretmenlerin gerekli eğitim materyallerini aramak için daha az zaman harcamalarını sağlamaktadır. (Kuprenko, 2020). Ayrıca yapay zekânın sağladığı imkânlardan dolayı öğretmenler sıfırdan müfredat geliştirmek zorunda kalmazlar.

Yapılan ve izlenilen yollarda öğrencilerin yaş ve gelişim seviyesi göz önünde bulundurulmuş, öğrencilerin öğrenme tarzları, konu anlama ve potansiyel beceri kabiliyetleri, öğretmenin kullandığı alternatif tercihleri ve uzmanlığı da göz önünde bulundurularak süreç tamamlanmıştır. Bu süreçte alternatif farklı yapay zekâ uygulama programları denenmiş, belirtilen kriterlere göre aralarından kullanımı ve anlaşılması en kolay olan uygulama çocuklarla etkinlik ders laboratuarında ve sınıf akıllı tahtalarında kullanılmıştır.

Proje konusu belirlenirken konuyla ilgili çeşitli araştırmalar yaptık. Benzer bir projenin olup olmadığını araştırdık. Özellikle eğitimde yapay zekânın kullanımı, faydaları ve zararları üzerinde farklı araştırmalara daha çok ağırlık verip fikrin benzerinin olmamasına özen göstermeye çalıştık. Projemizin genel aşamaları şu şekildedir:

1. Toplanan veriler değerlendirilerek projenin planı oluşturuldu.

2. Okul yönetimine sunulan proje taslağı onaylandıktan sonra uygulamaya konuldu.

3. Dersine girdiğimiz her öğrenciye konuyla ilgili genel bir bilgilendirme yapıldı.

Yapılan çalışmalara katılan ve çalışmalar boyunca izlenilen öğrencilerde, farklı bilgi ve içerik öğrenmek için kitap desteğine alternatif olarak bilişim teknolojileri kaynaklarının da kullanılması derse olan ilgilerini daha fazla arttırdı. Uygulanılan yapay zekâ kaynaklarında içerik üretme, içeriği ifade etme ve okuduklarını anlamada ilerledikleri gözlemlendi. Yapay zekâ kaynakları, öğrencilerin ilerlemesini ve performanslarını gözlemleme ve bu süreç boyunca öğretmenlere öğrencilerin zorluklarını ve ihtiyaçlarını daha iyi anlama ve buna göre müdahale etme imkânı sağladı. Bu, öğretmenlerin daha etkili bir şekilde öğrencilere rehberlik etmelerine yardımcı oldu. Öğrencilere gerçek zamanlı geri bildirim sağlayıp dil gelişim süreçlerinde faydası da gözlemlenen sonuçlar arasındadır.

Yapay zekâ destekli uygulamalar ve hizmetler daha verimli çalışmamıza, daha iyi kararlar vermemize ve daha keyifli zaman geçirmemize yardımcı kaynaklardır. Yapılan çalışmalarda gözlemlenmiştir ki; görsel destekli yapay zekâ ve bilişim teknolojileri uygulamalarında çocuklarının hayal güçlerinin daha kapsamlı ve daha yaratıcı örnekler sunabildiği ve ders süresinin sıkılmadan ekran karşısında tamamlandığı görülmüştür. Bu çalışmalar sonucu önerilen şudur; çocuklarda canlandırarak yaratmayı ve yaratıcı drama yönlerinin gelişmesine katkıda bulunması avantajı gözlemlendiği için, ders ve materyallerde görsel destek sunabilen uygulamalara ağırlık verilmesinin daha faydalı olacağı hususunun dikkate alınması. Ayrıca yapay zekâ kullanımına başlamadan önce, hangi sorunları çözmek veya hangi alanlarda iyileştirmeler yapmak istediğinizi belirleyin. Bu, yapay zekâyı en etkili şekilde kullanmanıza yardımcı olacaktır. Yapay zekâ sistemleri, verilere dayanır. Bu nedenle, doğru, güvenilir ve temiz verilere sahip olmanız önemlidir. Veri toplama sürecinde doğruluk ve güvenilirlik konularına da dikkat edin.